Khám phá những vũ điệu đáng yêu trên vùng Tây Bắc

Vietdiscovery - Người Việt Nam nói chung và đồng bào Tây Bắc nói riêng từ xa xưa đã rất ưa thích múa. Những điệu múa dân gian vùng Tây Bắc vừa mang đậm bản sắc văn hóa các tộc người, lại vừa thể hiện tính nghệ thuật cao qua từng bước đi, điệu nhảy.

Trong mỗi điệu múa còn chứa đựng tâm hồn, tình cảm và cả cốt cách của người dân miền núi. Nổi bật, có Múa xoè Tây Bắc của người Thái Điện Biên, Lai Châu. Nói đến nghệ thuật dân gian của người Thái không thể không nói đến điệu múa xòe đặc trưng. Những cuộc tụ họp đông vui có thể múa xoè quanh đống lửa, quanh hũ rượu cần với sự tham gia đông đảo của già trẻ, trai, gái trong tiếng chiêng, tiếng trống rộn ràng. Các già làng cho biết có tới 32 điệu xoè, nay chỉ còn giữ được một số điệu. Có 2 loại xòe là xòe vòng và xòe điệu. Xòe vòng sôi nổi bao nhiêu thì xòe điệu nhẹ nhàng, tinh tế bấy nhiêu. Trong xòe điệu còn có xòe nón rất duyên dáng và hấp dẫn... Các cô gái Thái trong điệu xoè nón với chiếc nón trong tay lúc chạm vào lúc mở ra từ từ từng cánh như bông hoa trắng muốt. Có lúc nón lao nhanh trên đầu, lúc lại nhẹ nhàng quay trên vai, nghiêng nghiêng bên má, khi e thẹn xoay tròn trước ngực rồi lại dập dờn như cánh bướm mùa xuân. Bắt nguồn từ cuộc sống, những điệu múa dân gian của người Thái Tây Bắc sống mãi với thời gian, là món ăn tinh thần không thể thiếu. Để rồi qua mỗi điệu múa, đêm xòe, mỗi người thêm yêu đời, yêu người, tự tin bước vào một ngày mới tốt đẹp hơn. Cũng vì vậy các điệu múa Thái đã trở thành vốn văn hóa quý báu, là niềm tự hào của người Thái Tây Bắc và dân tộc Việt Nam.

Múa sạp là điệu múa dân gian đặc sắc của dân tộc Mường trong những dịp vui, trong lễ hội xuân, khởi nguyên từ vùng người Mường Hòa Bình, Sơn La, ngày nay đã phát triển rộng ra nhiều dân tộc khác. Đạo cụ cần thiết cho múa sạp phải có hai cây tre to, thẳng và dài làm sạp cái và nhiều cặp sạp con bằng tre nhỏ hay nứa (đường kính 3 đến 4cm, dài 3 đến 4m). Khi múa, người ta đặt hai sạp cái để cách nhau vừa đủ để gác hai đầu các cây sạp con, từng cây sạp con đặt song song, cách đều nhau chừng hai gang tay tạo thành dàn sạp. Người múa chia ra một tốp đập sạp và một tốp múa, mỗi tốp có thể từ vài cặp trai gái đến nhiều cặp, càng nhiều, đội hình càng phong phú sinh động. Tốp đập sạp: mỗi đôi trai gái ngồi hai đầu một cặp sạp con và gõ theo nhịp 4/4, cứ ba lần gõ sạp con lên sạp cái thì một lần gõ hai sạp con vào nhau tạo ra âm thanh, tiết tấu cho múa, vừa gõ vừa hát. Tốp múa: lần lượt từng cặp trai gái nhảy vào dàn sạp, mỗi người cầm một chiếc khăn màu dài, khi tung lên, khi uốn lượn quanh người. Động tác khi lướt nhẹ nhàng, uyển chuyển, lúc dồn dập quay, nhảy, bay trên sạp; đội hình uốn lượn quấn quýt, biến đổi ngang, dọc, chéo, tròn, tất cả đều diễn ra trên dàn sạp và phải đúng nhịp, làm sao khi hai sạp con chập vào nhau thì không bị kẹp chân vào. Cứ hễ hai tốp gõ sạp và nhảy múa thay nhau trong tiếng cồng, tiếng trống nhịp nhàng, sôi động. Cuộc vui kéo dài không biết chán, cuốn hút mọi người rất hào hứng, say sưa.

Còn múa khèn là “sản phẩm” đặc trưng của người Mông, trong đó biểu hiện đậm đặc nhất là ở người Mông Sa Pa. Theo lịch sử, người Mông khi di cư từ phương Bắc xuống vào Việt Nam theo 2 đường chính. Một đường tới Mèo Vạc, Đồng Văn (Hà Giang), một đường tới ngã ba sông Lão Nhai rồi ngược núi lên Sa Pa. Chính vì vậy nên các đặc trưng văn hóa dân gian truyền thống được giữ gìn tốt hơn cả ở hai vùng này. Ban đầu, múa khèn chỉ là hoạt động trong tang ma, 6 ống khèn tượng trưng cho tiếng khóc của 6 anh em tiếc thương cha mẹ. Nhưng sau đó, vì tính nghệ thuật rất cao, các động tác biểu hiện tinh thần thượng võ, và phong tục của người Mông là luôn trọng những chàng trai thổi khèn giỏi, múa khèn hay, nên múa khèn được đưa vào thành một nội dung thi tài giữa các chàng trai trong các cuộc vui, ngày hội, hoặc phiên chợ xuân. Múa khèn biểu hiện tính cách người trai mạnh mẽ, dũng cảm, nhanh nhẹn, khéo léo, tài hoa với nhiều yếu tố nghệ thuật và kỹ thuật cao, phải vừa thổi khèn vừa múa mà không được để khèn ngắt quãng. Động tác múa khèn phong phú, đa dạng. Đúng vũ điệu dân gian Mông thì có 33 động tác, tổ hợp múa khèn. Trước đây, có bài khèn gốc phải được múa trên bãi đóng 7 chiếc cọc cao 50cm, người múa hết bài không được rơi xuống đất. Cây khèn vừa là nhạc cụ độc đáo, gồm nhiều ống trúc nhỏ ghép lại, có thể thổi hơi ra, có thể hít hơi vào; khèn vừa là đạo cụ múa có cấu tạo phù hợp với dáng khum người và các thế quay, nhảy... Tiếng khèn có thể một lúc phát ra đa âm, nhiều bè, vang xa trầm hùng như tiếng của gió ngàn, của suối reo, chim kêu, vượn hót, tiết tấu theo nhịp 4/4 hoặc 2/4 thích hợp với các động tác múa khèn. Ngày nay, múa khèn Mông với các vũ điệu đẹp, tài hoa, dũng mãnh và trữ tình, có sức sống mãnh liệt, lâu bền của văn hoá Mông, được yêu thích, ngưỡng mộ, nhất là các du khách trong nước và nước ngoài khi đến với Sa Pa, đều háo hức tìm xem múa khèn.

Các dân tộc khác ở Tây Bắc cũng có những điệu múa dân gian riêng, như điệu tăng bu (dỗ ống) của dân tộc La Ha (Lai Châu) với những cô gái nhún nhảy mềm mại uyển chuyển trong tiếng đệm rộn ràng của một dàn ống tre đục rỗng mắt, hay những vũ điệu đầy sức hấp dẫn với các động tác lắc mông, lượn eo uyển chuyển của dân tộc Khơ Mú, Xinh Mun (Lai Châu, Điện Biên) thật sinh động và quyến rũ, hay điệu múa chuông nổi tiếng của dân tộc Dao (Tả Phìn - Sa Pa, Lào Cai). Điệu múa của dân tộc Lự với nhịp gõ của chiếc ống nứa cũng luôn hút hồn khách du lịch qua miền Tây Bắc. Bạn hãy khám phá vẻ đẹp của những vũ điệu đáng yêu này trên khắp vùng Tây Bắc cùng Vietdiscovery.