|
Miền cao Ý Tý
Ý Tý là xã vùng cao của
huyện Bát Xát, không chỉ đẹp
bởi được mệnh danh là “vùng
đất sương mù” và có những
cánh rừng nguyên sinh độc
đáo mà còn là một điểm du
lịch quyến rũ mang đậm bản
sắc của các dân tộc vùng cao
Tây Bắc.
Rời sân ga Lào Cai, du khách
đi xe ô tô lên thị trấn Bát
Xát rồi từ đó men theo các
đường núi khoảng 70km là đến
Ý Tý. Đó là một thung lũng
nằm ở độ cao trên 2.000m,
lưng tựa vào dãy núi Nhù Cù
San, đỉnh núi cao tới
2.660m, gần như quanh năm
mây phủ. Đi ô tô, bạn có thể
nhìn thấy lưng chừng núi
những con đường mòn ngoằn
ngoèo rồi hút dần trong đám
lá rừng, những ngôi nhà thấp
thoáng trong mây. Ý Tý đẹp
bởi mây, bởi núi và cũng rực
rỡ với những thửa ruộng bậc
thang trồng lúa. Xã Ý Tý có
15 bản với 4 dân tộc là Hà
Nhì, Dao, Mông và người Kinh
ở trung tâm thị trấn; trong
đó nhiều nhất là người Hà
Nhì.
Bản vùng cao Ý Tý.
Ngày mùa trên ruộng bậc
thang vùng cao Ý Tý.
Chú bé ngủ say trên lưng mẹ.
Chẻ tre làm nhà.
Đàn ông người Dao dạy nhau
cách học chữ Hán cổ.
Chợ phiên vùng cao Ý Tý.
Nghề làm trống ở Ý Tý.
Món xôi tím đặc trưng của
vùng cao.
Đặc sản thuốc lá tươi của Ý
Tý.
Phát triển nghề nuôi cá nước
lạnh trên vùng cao Ý Tý.
Cô gái người Hà Nhì đi gùi
củi.
Đến Ý Tý, bạn sẽ rất thú vị
khi gặp chợ phiên vào ngày
thứ Bảy, nơi tập trung nhiều
người dân tộc như Hà Nhì,
Dao, Hán, Giáy, Mông… với
bức tranh trang phục đủ các
sắc màu. Người Mông mang
trang phục váy xòe, người Hà
Nhì với cặp ba lá và mái tóc
giả tết bằng len quanh đỉnh
đầu. Người Dao vấn chiếc
khăn chim công trên đầu… với
những nụ cười hồn nhiên,
trong trẻo. Họ cùng nhau mua
bán các sản vật địa phương
và các sản phẩm thổ cẩm,
thêu... của gia đình.
Ở Ý Tý có một kiến trúc nhà
ở đặc biệt, đó là nhà trình
tường. Một kiểu nhà còn giữ
được nét hoang sơ nguyên
thủy theo lối kiến trúc
truyền thống của người Hà
Nhì. Nhà thường được kết cấu
hình chữ nhật, có một cửa
chính và cửa tò vò thông gió
ở trên cao, không có cửa sổ,
nhưng mùa đông rất ấm áp mà
mùa hè lại mát mẻ. Tường nhà
được nện bằng đất rất dày,
từ 30 - 40cm. Mái nhà chủ
yếu được lợp bằng gỗ. Tại
đây, du khách sẽ bắt gặp các
hộ gia đình người Hà Nhì
sống trong những ngôi nhà
trình tường ở trên núi, bên
cạnh những con suối và những
lối mòn quanh năm rụng đầy
lá cây rừng...
Theo lời kể của bà con dân
bản, cứ vào dịp đầu xuân,
dân cư ở Ý Tý lại nô nức tổ
chức lễ “cúng rừng” (tiếng
địa phương gọi là lễ cúng
“gà ma do”) để thể hiện lời
hứa với thần rừng là không
xâm hại đến rừng thiêng. Lễ
vật dâng cúng thần rừng gồm
có một con lợn chừng 60kg, 6
con gà, 6 mâm xôi và 6 lít
rượu. Mỗi nhà phải cử ít
nhất một người ăn mặc theo
trang phục cổ truyền của dân
tộc để vào khu “rừng thiêng”
của thôn để cúng. Đặc biệt,
tất cả mọi người phải bỏ
giày dép, đi chân đất. Theo
quan niệm của người Hà Nhì,
như vậy mới thể hiện được sự
tôn trọng đối với thần rừng.
Người Hà Nhì ở Ý Tý chiếm
đến 60% dân số, họ cư trú
gần nguồn nước để đảm bảo
nước cho sinh hoạt và phục
vụ tưới tiêu. Trang phục của
phụ nữ Hà Nhì là áo cổ tròn,
phần cuối vạt trước và sau
cắt lượn hình tam giác cân,
nhưng có lẽ chiếc mũ là đẹp
hơn cả bởi nó được trang trí
bằng các đồng xu nhôm có gắn
quả bông làm bằng loại chỉ
màu có tua rua ở trên đầu.
Người phụ nữ Hà Nhì rất chăm
chỉ lao động. Đi đâu họ cũng
đeo một chiếc gùi có quai
tết bằng lông đuôi ngựa vừa
để làm đẹp và vừa để trừ tà
ma.
Không chỉ là nơi gìn giữ
những nét đặc sắc của cộng
đồng các dân tộc, là nơi có
khí hậu, cảnh quan núi rừng
hùng vĩ, Ý Tý còn ẩn chứa
nhiều tiềm năng trong phát
triển kinh tế. Trong những
khu rừng già nơi đây, cây
thảo quả trở thành nguồn
“vàng nâu” quý giá cho vùng
đất này. Do nhiệt độ thường
dưới 200C, có những dòng
suối với nguồn nước trong
lành quanh năm nên Ý Tý còn
là “vùng đất hứa” trong việc
phát triển các giống cá nước
lạnh có nguồn gốc từ châu Âu
như cá hồi, cá tầm…
Hiện nay, đường lên Ý Tý đã
tốt hơn trước rất nhiều, ôtô
có thể chạy thẳng được vào
bản nên thuận lợi cho du
khách mỗi khi đến với bản
làng. Nếu là người ưa khám
phá, Ý Tý chắc chắn sẽ là
điểm du lịch hấp dẫn mà
bạn không thể bỏ qua khi lên
với
vùng cao Tây Bắc Việt
Nam./. |
