Phố Ràng - “nơi bến đợi, ga chờ”

Ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, không ai là không biết đến địa danh Phố Ràng như một kỳ tích trận địa trong cuộc kháng chiến chống Pháp qua câu thơ của nhà thơ Tố Hữu "Nhớ Sông Lô, nhớ Phố Ràng…" và giờ đây khi được sống và làm việc ở miền đất Bảo Yên nơi có hai dòng sông hiền hòa thơ mộng và những ngôi nhà sàn đầy tình quê này, Phố Ràng, một thị trấn nhỏ đã mang lại trong tôi biết bao điều về cảm xúc của phố núi đang tỏa mình cùng với thời gian.

Quốc lộ 70 qua trung tâm thị trấn Phố Ràng.

Nằm giữa trung tâm của huyện Bảo Yên, một huyện cửa ngõ Lào Cai với bao điều huyền thoại, Phố Ràng có trục đường giao thông lan tỏa đi khắp các xã của huyện. Khi đặt chân đến trung tâm huyện Bảo Yên, du khách sẽ đặt chân tới Phố Ràng, ngã tư đường là nơi trung chuyển cho những hành trình. Tại ngã tư này, là nơi nghỉ chân của du khách trong hành trình đến với Lào Cai. Ở đó, Phố Ràng sẽ thể hiện những gì mà phố núi có để chào đón du khách. Những hàng cây xanh hai bên đường tạo bóng mát và không khí mát lành khi đặt chân đến đây. Người ta có thể thả mình nhẹ nhõm mà đi dạo bộ khắp các ngả đường của thị trấn nhỏ này.

Không những thế, Phố Ràng còn là con phố sống hòa mình vào thiên nhiên, bởi ranh giới giữa thị trấn và làng và núi cách nhau không xa. Phía trước mặt là phố xá tấp nập, nhưng phía sau lại đã là làng, là núi rồi. Chính vì vậy, khi đến với Phố Ràng, người ta thấy thoảng đâu đó mùi vị của rừng, của sông, của núi hòa quyện vào không khí tấp nập của phố tạo ra một cảm giác khó tả nhường nào. Vào thời gian tháng Ba, tháng Tư, đứng ở trung tâm ngã tư của thị trấn, nhìn lên đỉnh núi cao trước mặt, nơi có trạm viễn thông, du khách sẽ chiêm ngưỡng những chùm hoa ban trắng hồng xinh đẹp và thơm ngát đang phô diễn sắc đẹp và đón chào du khách. Vì thế, người già ở đây bảo ngày xưa Phố Ràng còn có tên là làng Ban vì có nhiều hoa ban nở. Rồi vào mỗi buổi bình minh hay hoàng hôn xuống, đứng ở Phố Ràng, người ta còn cảm nhận được vị tanh nồng của nước sông Chảy. Hình như dòng sông ấy là nơi ban tặng nguồn cá vô tận cho thị trấn này.

Không chỉ dành cho du khách hương vị của sắc xanh phố núi, Phố Ràng còn rộng lòng thết đãi bất cứ ai dừng chân ở đây những ẩm thực mang bản sắc địa phương làm cho du khách có thể thưởng thức một lần mà nhớ mãi. Hai bên đường phố, những nhà hàng mọc lên xinh xắn là nơi du khách được thưởng thức những món ăn mà dường như chỉ Phố Ràng mới có. Hẳn là khi đến đây, ai cũng mong muốn được Phố Ràng thết đãi món ăn lạ mà đậm đà dư vị. Khó quên được món thịt lợn sấy thái mỏng xào lẫn cải nương của người Mông xanh ngắt, ngăm ngăm đắng, cũng không quên được miếng măng đắng sau tết tháng Giêng chấm với mẻ chua chưng cá suối đuôi hồng; miếng lạp xường đỏ rọi giòn tan, rồi món gà đồi, lợn cắp nách là những sản vật của chính cư dân các dân tộc nơi đây hội tụ về thành văn hóa ẩm thực đa dạng. Có lẽ những món ăn dân dã mà đậm đà này làm cho du khách khó lòng có thể đi được.

Thật không hoài phí cho ai dừng chân nơi Phố Ràng, bởi trong cuộc hành trình của mình, du khách sẽ được khám phá các mạch nguồn văn hoá, trở về với trận địa xưa khi chúa Bầu xây thành đắp luỹ. Vẫn còn đó sừng sững oai phong thành cổ Nghị Lang hoà vào trong dấu rêu phong lịch sử, vẫn còn đó chùa Phúc Khánh linh thiêng toạ lạc trên đồi cao, rồi bia lịch sử của đội thanh niên xung phong Hà Nội trong những ngày tiên phong đi khai phá Quốc lộ 70… Trận địa Phố Ràng còn âm vang mãi không chỉ trong tác phẩm "Trận Phố Ràng" của tác giả Trần Đăng mà còn có sức sống lâu bền trong mỗi người dân nơi đây.

Nhưng có lẽ, Phố Ràng còn để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng du khách bởi nét văn hóa riêng của mình. Cái riêng của Phố Ràng được tạo bởi sự hòa quyện bởi sự đa sắc màu văn hóa của các dân tộc nơi đây. Nhiều người khi đến Phố Ràng cứ nghĩ rằng có một sự pha tạp nào đó trong vốn văn hóa, nhưng kỳ thực không phải là như vậy, bởi Phố Ràng có sự giao thoa nhiều yếu tố văn hóa mang tính bản sắc. Vào các buổi sáng và buổi chiều, Phố Ràng lại rộn ràng, tấp nập người Mông, người Tày, người Dao, người Kinh cùng nhau đến bày bán sản vật của mình, họ mang theo biết bao nhiêu điều riêng của dân tộc mình đến cho con phố nhỏ này thêm nhộn nhịp. Tại hai bên cầu Phố Ràng, đồng bào Mông với sặc sỡ váy áo bày bán nào là rau xanh, nào là gừng, nào là mía, nào là măng… rồi từ Việt Tiến lên, những đọt măng vầu, những sọt cam sành căng mọng được đồng bào Tày mang đến góp vui. Thế rồi, Phố Ràng cũng là thị trường cung cấp cho người dân biết bao hàng hóa tiêu dùng hàng ngày, là "bến xe" cho người dân đi về các xã.

Buổi tối tại Phố Ràng mới ấm cúng biết bao. Ngay tại ngã tư thị trấn, cứ tối tối lại mọc lên những quán xép nhỏ là không gian ẩm thực đã rất quen thuộc với người dân nơi đây. Ngay sát đường phố, trước cửa hàng thương nghiệp, tối nào cũng bập bùng bếp lửa, than hồng rực đỏ tỏa mùi thơm của ngô nướng, chân gà nướng, những nồi cháo nghi ngút. Nhìn vào không gian đó, nhiều người cứ nghĩ có gì đó chen lấn, xô bồ nhưng kỳ thực không phải là như vậy. Nếu để ý kỹ thì hình như không gian buổi tối ở đó chỉ cất lên những lời trao đổi, tâm sự nhỏ nhẹ mà không quá ồn ã. Những chén rượu nồng bên bếp lửa cùng hoà vào những lời tâm tư trò chuyện của ai đó sau một ngày làm việc, rồi những lời hỏi han của khách quý mới ở phương xa về. Tất cả đều được hội tụ ở không gian Phố Ràng vào mỗi buổi đêm như thế. Không quá ồn ã, không xô bồ mà Phố Ràng bình yên trong tình người. Có lẽ vì thế, từ lâu nay, không chuyến xe nào trong hành trình xuôi ngược đều không dừng lại ở Phố Ràng dù chỉ trong chốc lát. Hình như ngã tư nơi thị trấn này có sức cuốn hút rất lớn đối với mỗi ai đi qua đây.

Có một nhà thơ vào một buổi chiều mưa ở Phố Ràng đã ngẫu hứng làm một bài thơ về Phố Ràng trong đó có đoạn "Anh đưa em về với Phố Ràng xưa/Giữa ngã tư buổi chiều hè tấp nập/Nơi hai đầu là người đi xuôi ngược /Hai lối kia là nỗi nhớ anh em"... Hình như với mỗi người, Phố Ràng lại có một sự hiện diện riêng trong cảm xúc, Phố Ràng còn là nơi gửi gắm nỗi nhớ mong chờ đợi của ai đó trong mối tình đầu. Những cơn mưa ở thị trấn nhỏ này bất chợt đến rồi bất chợt đi làm cho hàng cây ở hai bên phố như rùng mình cùng cảm xúc của du khách. Còn đó, một chút gì như khó hiểu, khó lòng định hình còn đọng lại trong mỗi chuyến hành trình qua Phố Ràng. Chỉ biết rằng, câu hát "Phố Ràng ơi! Ai chờ đợi đó" cứ vang mãi, vang mãi trong lòng du khách, cứ thổn thức lòng ai mỗi khi nhớ đến Phố Ràng. Và giờ đây, mỗi khi nhớ, mỗi khi yêu, mỗi khi cảm về Bảo Yên, hẳn trong lòng người không quên được Phố Ràng "nơi bến đợi, ga chờ!".