Tắm thuốc Dao đỏ ở Tả Phìn

Bản Tả Phìn, huyện Sapa lâu nay nổi tiếng vì thổ cẩm rực rỡ, giờ còn được du khách biết đến nhiều hơn bởi dịch vụ tắm thuốc của người Dao đỏ. Chỉ cần 50.000 đồng là bạn có thể trải qua một hành trình từ tò mò, thích thú đến sợ hãi và thư giãn hưởng thụ.

36 tuổi, Lý Mán Mẩy là một trong số ít phụ nữ bản Tả Phìn kinh doanh dịch vụ tắm thuốc người Dao đỏ. “Không phải ai cũng lên rừng hái lá thuốc được đâu. Mẹ bốc thuốc nên mình học được một ít thôi. Mà mẹ chỉ dạy cho con gái nhận mặt cây thuốc”- chị Mẩy nói. Vốn tiếng Kinh ít ỏi, chị giải thích đơn giản rằng, bài tắm thuốc của người Dao làm “khỏe người lắm à”. Chi tiết hơn, các tài liệu nghiên cứu cho rằng, bài thuốc tắm này chữa các bệnh đau nhức cơ, xương, khớp, cảm cúm, ngứa..., đồng thời tăng cường thể lực.

Theo Lý Mán Mẩy, bài thuốc tắm của người Dao đỏ ở bản Tả Phìn có nhiều loại cây hơn so với bài thuốc của các nhóm người Dao khác. Số cây thuốc trong một bài thuốc tắm dao động từ 10 đến chừng trăm loại, tùy mục đích sử dụng. Chị thường chỉ dùng hơn chục cây thuốc quan trọng nhất cho mỗi nồi thuốc tắm. Mỗi tháng, chị đón hơn chục khách. Mỗi lần du khách đến nhà và có nhu cầu tắm thuốc, Lý Mán Mẩy đeo gùi lên vai, cầm con dao quắm, thoăn thoắt leo lên sườn núi lưng nhà mình để lấy lá. “Có cây ở rừng, nhưng có cây phải trồng ở vườn kia”, Lý Mán Mẩy chỉ ra mảnh vườn rộng trước nhà. “Không phải ai cũng nhận mặt cây thuốc được đâu. Cả bản có hơn chục người thôi”. Vanh vách công dụng từng loại lá, nhưng chị không biết tên khoa học của chúng, trừ mấy cây đơn giản như kim ngân, đìa giản…

Lấy đủ các cây thuốc, Lý Mán Mẩy chặt nhỏ và cho vào một chiếc nồi lớn. Nồi thuốc tắm được đun sôi bằng củi, sau đó, được đổ vào cái thùng gỗ tròn trong căn phòng tắm (dành cho khách) bé xiu xiu, ghép bằng gỗ mảnh. Pha thêm nước lạnh cho vừa tắm, một hành trình hưởng thụ thú vị bắt đầu. Cảm giác tê rát xuất hiện trong vài phút đầu do nhiệt độ của nước. Tiếp đó, mùi lá thuốc xông lên mũi, lên mắt, lên miệng… Thoáng khó chịu vì mùi lạ… Nhưng ngay lập tức, mọi giác quan rơi vào trạng thái bồng bềnh và êm ái. Mồ hôi rịn trên trán. Da đỏ như tôm luộc. Các cơ bắp như một sợi dây được thả chùng. Sảng khoái, thư thái và nhẹ bỗng là cảm giác khi bước ra khỏi thùng tắm. “Người yếu hoặc ngâm lâu có thể bị say thuốc”, Lý Mán Mẩy nói. “Nhưng không sợ đâu, chỉ cần nằm nghỉ hoặc ngủ một lúc là hết mà”.

Bài thuốc tắm của người Dao đỏ giờ đã rời bản Tả Phìn về Sapa, Hà Nội và nhiều tỉnh khác. Một số hộ gia đình biết cách phơi khô nguyên liệu để bán cho các khách sạn hay khách mua mang về xuôi.