Ý Tý - mùa xuân “chín”

Mùa xuân, Ý Tý quyến rũ như cô sơn nữ vừa bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài. Cô công chúa của núi rừng nũng nịu vươn vai trong bộ xiêm y gợi cảm. Kìa những cành đào mốc, đào rừng hôm nào đóng băng trong giá lạnh, sương tuyết, nụ cứng lại như hạt ngô, tưởng không bao giờ nở được. Thế mà, mấy hôm nắng ấm bừng lên, cả cây đào bung nở rực rỡ như được bàn tay vô hình nào nhuộm đỏ. Đào nở hết mình, nở cạn đến tận nụ cuối cùng, từng cành rung rinh trong nắng gió. Giống đào rừng mọc tự nhiên trên các sườn đồi và trong rừng già, qua mùa đông rụng không còn chiếc lá nào trên cành, chỉ toàn nụ và nụ kết chùm. Mỗi nụ đào rừng không nở một bông như đào vườn, mà xòe ra 3 - 4 bông hoa treo tựa như những quả chuông nhỏ đỏ thắm. Mỗi chùm hoa như vậy có hàng chục nụ, bông nọ nở chen với bông kia như thể sợ mùa xuân qua mất. Giữa rừng cây xanh, đột ngột hiện ra một cây rực đỏ nổi bật sáng bừng trong nắng hút hồn kẻ viễn du. Tôi như bị thôi miên khi đứng trên cao trông xuống bản Nhìu Cồ San. Những ngôi nhà tường trình của đồng bào Hà Nhì mái xanh, mái đỏ ẩn hiện trong một rừng hoa đào, hoa mận đẹp đến nao lòng.

 

Ý Tý khi mùa xuân vào độ “chín” cũng là mùa hoa đỗ quyên. Trong các loài hoa tôi đã gặp, có lẽ đỗ quyên là loài hoa có sức mê hoặc lớn nhất. Loài hoa thân gỗ chỉ mọc trong rừng sâu, nơi âm u hiểm trở, thung lũng hun hút, vách đá cheo leo, quanh năm mây mù bao phủ. Đỗ quyên như thách thức với sự khắc nghiệt của tự nhiên, cứ lặng lẽ nở hoa giữa rừng già, tỏa hương trong mưa mù, sương lạnh. Trên những cành cây rêu phong chằng chịt tưởng như không còn sự sống, bỗng bung ra chùm hoa hồng phấn, đỏ rực như lửa cháy hoặc trắng muốt lạ kỳ. Có loài đỗ quyên hoa nở lâu, hàng tuần, thậm chí hằng tháng không tàn. Bông hoa này vừa rơi xuống, bông hoa khác lại nở ngay. Tôi cứ tự hỏi mình tại sao loài hoa này lại đẹp dường vậy? Một vẻ đẹp vừa hoang dại, vừa tinh khôi, có gì đó tuy mộc mạc, nhưng lại kiêu sa quá đỗi. Những chùm hoa ấy thì thầm gì với nhau, mà tôi nghe trong tiếng hoa nở cả một ngàn câu chuyện về đời hoa như chuyện mối tình sơn nữ từ thuở xa xưa kể tới bây giờ. Mùa đỗ quyên nở, cũng là mùa yêu trên bản cao này. Những chàng trai Hà Nhì lại lặn lội vào rừng sâu, tìm những chùm hoa đẹp nhất mang về tặng người mình yêu thay cho lời tỏ tình thủy chung. Cành hoa đỗ quyên như một minh chứng cho mối tình của họ…

 

Rừng già Ý Tý.

 

Lên với Ý Tý mỗi độ xuân về, người ta còn được thưởng thức một thứ đặc sản của riêng vùng đất này mà ít nơi có được, đó là mây. Ban đầu nghe có vẻ lạ, nhưng kỳ thực, “săn” mây Ý Tý ở độ cao trên 2.000 m so với mực nước biển là niềm đam mê đặc biệt của nhiều nhiếp ảnh gia từ Nam ra Bắc. Anh bạn tôi theo nghiệp ảnh, mùa xuân nào dù bận mấy cũng sắp xếp công việc để lên Ý Tý săn mây. Anh bảo, sau Tết Nguyên đán đến tháng Hai, tháng Ba là vào mùa mây đẹp nhất. Có những buổi sớm, mây nằm dưới thung lũng bồng bềnh tuôn chảy tạo thành một dòng sông mây khổng lồ. Có lúc mây cuộn lên, xô vào nhau như những ngọn sóng. Khung cảnh Ý Tý kỳ ảo như ở xứ sở thần tiên khi có mây luồn qua thung lũng phản chiếu sắc màu của những tia nắng đầu tiên. Những bản làng của đồng bào Hà Nhì, những ngọn cây thấp thoáng ẩn hiện giữa biển mây trắng sữa, những đỉnh núi điệp trùng mây phủ phối màu đẹp như một bức họa kỳ vĩ của thiên nhiên. Vì thế, nhiều tay máy ảnh từ tận thành phố Hồ Chí Minh cứ sau Tết là ra Hà Nội rồi đi tàu lên Lào Cai, vội vã lên Ý Tý nằm phục suốt cả tuần lễ, cũng chỉ đợi một khoảnh khắc may mắn được thu vào ống kính khung cảnh thơ mộng như vậy mới thỏa lòng. Ngắm mây Ý Tý, thấy tâm hồn cũng lâng lâng phiêu bồng như vậy… Ý Tý khi mùa xuân “chín”, tất cả đều khiến mình say đắm, ngất ngây…